Netolerancija na hranu predstavlja hipersenzitivnost organizma koja nastaje kao posljedica unosa hrane, odnosno određenih sastojaka hrane.

Šta je netolerancija na hranu

Često se mješaju pojmovi netolerancija na hranu i alergije i tu treba napraviti razliku. Netolerancija na hranu se javlja kao odgovor digestivnog sistema, dok je alergija posljedica samog imunološkog odgovora organizama.

Uzroci pojave netolerancije na hranu

Smatra se da je netolerancije na hranu najčešće izazvana nedostatkom odnosno odsustvom enzima potrebnih za varenje hrane ili povećane osetljivosti na određene hemikalije koje se koriste kao aditivi. Javlja se pri povećanom i produženom unosu određenih sastojaka hrane. Nakon unosa hrane dolazi do stvaranja nesolubilnog kompleksa antitela (uglavnom IgG klase) i antigena (sastojak hrane) koji se talože u različitim tkivima i uzrokuju strukturne i funkcionalne promene.

Faktori rizika

Postoji teorija kojom se smatra da se intolerancija može javiti kod onih pojedinaca kod kojih je prelaz s tečne na čvrstu hranu u ranim mjesecima života bio previše brz, te da se probavni sistem nije mogao u potpunosti razviti i prilagoditi razgradnji pojedinih namirnica. Brz način života i sve više brza, jednolična hrana dovodi do razvoja netolerancije na hranu. Neke hemikalije kao što su konzervansi i vještačke boje mogu da dovedu do pojave netolerancije.

Simptomi netolerancije na hranu

Simptomi netolerancije se ne pojavljuju odmah nakon uzimanja hrane, već kasnije tokom samog procesa varenja hrane, par sati ili dana kasnije. Iz tog razloga ne možemo sa preciznošću znati koja hrana nam dovodi do smetnje. Od simptoma najčešće se javljaju:

• digestivne tegobe poput nadimanja, gasova, grčeva, bola u stomaku
• psihološke promjene kao osjećaj umora, promjena raspoloženja, nesanice
• neurološke tegobe poput slabe koncentracije, glavobolje, utrnulosti nogu i ruku
• kožne promjene u vidu crvenila, ospe i svraba

Najčešće sami pacijenti primjete da se određene tegobe i smetnje češće javljaju nakon uzimanja hrane, ali tesko je sa preciznošću potvrditi o kojoj hrani je riječ. Za sad imamo jedino pouzdano određivanje netolerancije na laktozu i celijakiju odnosno gluten dok za ostale namirnice i dodatke ishrani nemamo precizne testove.

Od testova koje EsoLab rade jesu određivanje IgG antitijela putem netolerancije na 22, 44 ili 90 namirnica i skrining netolerancije na hranu 349 namirnica. Ukoliko se pacijent priprema za određivanje IgG antitela preporuka je da se normalno konzumiraju sve namirnice bez ikakvih eliminacionih dijeta. Preporuka za analizu skrining netolerancije na hranu 349 je uzorkovanje nataste kod osoba starijih od 15 godina uz popunjavanje propratne liste.

U zavisnosti koji se test radi, prate se koncentracija IgG antitijela ili preporuka konzumiranja namirnica koju dobijemo prilikom izrade scrining testa netolerancije na 349 namirnica. Kod tumačenja rezultata testova za netolerancije na hranu vrlo je bitno konsultacija sa ljekarom odnosno nutricionistom kako bi se sagledala kompletna klinička slika i negdje odredila individualna dijeta ili plan ishrane.

Individualnom ishranom treba da se zadovolji energetski bilans svake osobe shodno navikama i poslu koji obavlja. Ukoliko su rađeni testovi kojima se određuju antitijela, potrebno je u zavisnosti od koncentracije IgG antitijela isključiti minimum 3 mjeseca hranu iz upotrebe koja dovodi do smetnji odnosno simptoma netolerancije. Najbolje je da se krene postepeno sa smanjivanjem određene hrane da bi se kasnije potpuno isključila iz ishrane određen vremenski period. Nakon sprovedenog induvidualnog režima ishrane, reaktivne namirnice se mogu postepeno uvoditi u ishranu ali u malim količinama.