Nivo šećera u krvi se odnosi na koncentraciju šećera (glukoze) u krvi. Normalne vrijednosti šećera u krvi, u jutarnjim satima i na prazan stomak, kreću se između 4.0 mmol/L i 5.6 mmol/L.

Bez odgovarajuće terapije i primjene higijensko-dijetetskog režima, povišen nivo šećera u krvi može dovesti do različitih zdravstvenih komplikacija, zato se savjetuje biohemijska analliza krvi ukoliko se jave simptomi poput:

• pojačanog osjećaja žeđi
• učestalog mokrenja
• gubitka tjelesne mase uprkos povećanom apetitu
• malaksalosti
• brzog zamaranja

Šta je glukoza i zašto je bitna?

Glukoza je najrasprostranjeniji monosaharid u prirodi. Njenom razgradnjom se oslobađa velika količina energije koja je neophodna za odvijanje osnovnih životnih funkcija, tako da glukoza predstavlja najvažnijii izvor energije u svim organizmima.

Da bi se neometano kretala kroz krvotok i bila preuzeta od strane mišićnog tkiva i drugih tkiva, glukozu potpomaže insulin – jedan od glavnih hormona zaduženih za anaboličke procese u našem telu.

Hipoglikemija

Hipoglikemija je stanje u kome je nivo glukoze u krvi niži od normalnog. U početnim fazama, hipoglikemija se može ispoljiti kroz simptome kao što su pretjerano znojenje, vrtoglavica, umor, drhtavice, i/ili palpitacije.

Bez terapije, ovi simptomi se mogu pogoršati i dovesti do zamućenja vida, pada koncentracije, usporenog govora ili gubitka svesti.

Kod osoba oboljelih od dijabetesa, do hipoglikemije dolazi usljed dejstva nekoliko faktora:

• preskakanja obroka
• nedovoljne konzumacije ugljenih hidrata (žitarica, paste, krompira i voća)
• konzumacije alkohola
• naporne fizičke aktivnosti
• prevelikih doza insulina ili drugih oralnih antidijabetika poput sulfoniluree ili meglitinida.

Hiperglikemija

Nasuprot hipoglikemiji, hiperglikemija označava visok nivo šećera u krvi. Kod oboljelih od dijabetesa, do hiperglikemije dolazi usljed nedovoljne doze insulina ili prevelike konzumacije ugljenih hidrata. Na njen nastanak mogu uticati i:

• stres
• fizički napor
• infekcije
• trudnoća (rizik od pregestacijskog dijabetesa)

Koje su normalne vrijednosti šećera u krvi?

Nivo šećera u krvi varira u toku dana, kako kod zdravih osoba tako i kod osoba sa dijabetesom.

Kod potpuno zdrave osobe, nivo šećera u krvi je manji od 5.6 mmol/L 8 sati nakon posljednjeg obroka. Dva sata poslije jela, taj nivo bi trebalo da bude manji od 7.8 mmol/L.

Dijagnoza

Dijabetes se dijagnostikuje analizom krvi i glikoziliranog hemoglobina (HbA1c).

Analiza krvi se vrši poslije savjeta pacijentu da ne konzumira hranu i piće (osim vode) 8 sati prije uzorkovanja. Nivo šećera u krvi manji od 5.6 mmol/L se smatra normalnim. Rezultat koji ukazuje na vrijednosti između 5.6 mmol/L do 6.9 mmol/L smatra se predijabetesom, a ako je na dva odvojena testa nivo šećera 7.0 mmol/L ili više, pacijent se upućuje na OGTT test.

Za analizu glikoziliranog hemoglobina nije potrebno uzdržavanje od hrane i pića. Rezultati ovog testa ukazuju na prosječan nivo šećera u krvi tokom posljednja dva do tri mjeseca. Njime se mjeri procenat šećera u krvi koji je vezan za hemoglobin. Što je nivo šećera u krvi viši, nalaz će pokazati i povišen nivo hemoglobina vezanog za njega. Dva nalaza sa rezultatom od 6.5% ili više ukazuju na prisustvo dijabetesa. Rezultat između 5.7 i 6.4% ukazuje na predijabetes, dok se nalaz niži od 5.7% smatra normalnim.

Ukoliko rezultati ovog testa nisu dosljedni i daju različite vrijednosti pri svakom testiranju (što može biti slučaj u trudnoći), vrše se dalje analize.

Nasumični test krvi – uzorkovanje se vrši u nasumičnom periodu, nezavisno od vremena posljednjeg obroka. Nivo šećera u krvi koji premašuje 11.1mmol/L ukazuje na dijabetes.

Oralni test tolerancije na glukozu (OGTT) – za potrebe ovog testa nužno je prethodno obaviti običan test krvi na glukozu, koji se vrši nakon osam sati uzdržavanja od jela. Zatim, pacijent ispija sirupasti rastvor glukoze, poslije čega se nivo šećera u krvi mjeri nasumično tokom naredna dva sata. Nivo šećera u krvi manji od 7.8mmol/L je normalan. Više od 11.1mmol/L poslije istekla dva sata, ukazuje na dijabetes. Rezultat između 7.8mmol/L i 11.1mmol/L ukazuje na predijabetes.